Publication: การประกาศคติปัญจอันตรธาน และสถาปนาพระบรมธาตุ ที่เมืองนครชุมของสมเด็จพระมหาธรรมราชาลิไท ใน พ.ศ.1900
Submitted Date
Received Date
Accepted Date
Issued Date
2013
Copyright Date
Announcement No.
Application No.
Patent No.
Valid Date
Resource Type
Edition
Resource Version
Language
th
File Type
No. of Pages/File Size
ISBN
ISSN
1686-4395
eISSN
DOI
Scopus ID
WOS ID
Pubmed ID
arXiv ID
item.page.harrt.identifier.callno
Other identifier(s)
Journal Title
วารสารดำรงวิชาการ คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร
Damrong Journal of The Faculty of Archaeology Silpakorn University
Damrong Journal of The Faculty of Archaeology Silpakorn University
Volume
12
Issue
1
Edition
Start Page
235
End Page
258
Access Rights
Access Status
Rights
Rights Holder(s)
Physical Location
Bibliographic Citation
Research Projects
Organizational Units
Authors
Journal Issue
Title
การประกาศคติปัญจอันตรธาน และสถาปนาพระบรมธาตุ ที่เมืองนครชุมของสมเด็จพระมหาธรรมราชาลิไท ใน พ.ศ.1900
Alternative Title(s)
The edict of the Pancha-Antaradhan and the establishment of the pagoda in the town of Nakornchum by King Mahadharmaraja - Lithai of Sukhothai IN B.E. 1900
Author(s)
Author’s Affiliation
Author's E-mail
Editor(s)
Editor’s Affiliation
Corresponding person(s)
Creator(s)
Compiler
Advisor(s)
Illustrator(s)
Applicant(s)
Inventor(s)
Issuer
Assignee
Other Contributor(s)
Series
Has Part
Abstract
บทความนี้มีวัตถุประสงค์ในการอธิบายถึงการประกาศคติปัญจอันตรธานในศิลาจารึกนครชุมและการสถาปนาพระบรมธาตุที่บรรจุพระบรมสารีริกธาตุอันจริงแท้ขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า พร้อมทั้งปลูกพระศรีมหาโพธิ์จากลังกาที่เมืองนครชุม โดยสมเด็จพระมหาธรรมราชาลิไท ใน พ.ศ. 1900
จากการศึกษาพบว่าบริเวณพื้นที่ของจังหวัดกำแพงเพชรเป็นพื้นที่ที่มีความสำคัญด้วยตั้งอยู่ในสภาพพื้นที่ทางภูมิศาสตร์ที่อุดมไปด้วยแร่ธาตุทั้งยังเป็นจุดสำคัญที่ควบคุมเส้นทางการค้าระหว่างดินแดนทางตอนเหนือแถบลุ่มน้ำปิง–วัง กับดินแดนทางตอนใต้แถบลุ่มน้ำเจ้าพระยา และน่าจะเป็นพื้นที่ที่มีผู้อยู่อาศัยมากพอสมควร จึงอาจกล่าวได้ว่าบริเวณลุ่มน้ำปิงที่เป็นจังหวัดกำแพงเพชรในปัจจุบันนั้นน่าจะมีความสำคัญบางประการต่ออาณาจักรสุโขทัย จนทำให้สมเด็จพระมหาธรรมราชาลิไทต้องการที่จะยึดกุมดินแดนนี้ไว้ในอำนาจการปกครองของพระองค์
ด้วยเหตุนี้พระองค์จึงได้ทรงมาสถาปนาพระบรมธาตุนครชุมเพื่อให้ราษฎรในแถบนี้ได้สักการะ พร้อมทั้งปักศิลาจารึกนครชุม เพื่อประกาศสิทธิธรรมและพระราชกฤษดาภินิหารดังกล่าวไปแล้วนั้น สันนิษฐานว่าเพื่อยังความเชื่อถือและตระหนักรู้ในสิทธิธรรม, พระราชกฤษดาภินิหาร และความชอบธรรมของพระราชอำนาจ ในการปกครองดินแดนแถบลุ่มน้ำปิง ที่เป็นจังหวัดกำแพงเพชรในปัจจุบันขององค์สมเด็จพระมหาธรรมราชาลิไทเอง เพื่อยังให้เจ้าผู้ครองเมืองในแถบลุ่มน้ำปิงที่เป็นจังหวัดกำแพงเพชรในปัจจุบันนั้นเกิดความเชื่อถือ ในการที่ตนต้องอยู่ในการปกครองของทางฝ่ายสุโขทัย ว่าภายใต้การปกครองของพระธรรมิกราช คือ สมเด็จพระมหาธรรมราชาลิไทนั้น จักทรงนำพาบ้านเมืองพร้อมทั้งอาณาประชาราษฎร์ในขอบขัณฑสีมาของพระองค์ให้ประสบกับความสุขความเจริญรุ่งเรือง โดยมิอาจมีพระราชาพระองค์ใดในเวลานั้นที่จักเปี่ยมด้วยพระราชกฤษฎาภินิหารและบุญญาธิการเสมอเหมือนด้วยองค์สมเด็จพระมหาธรรมราชาลิไทเช่นนี้เจ้าผู้ครองเมืองทั้งหลายในแถบนี้จึงควรค่าแก่การที่มาสวามิภักด์ิต่อพระองค์ ซึ่งเป็นการสร้างความยอมรับพระองค์จากภายในจิตใจของเจ้าผู้ครองเมือง โดยมิต้องใช้แสนยานุภาพทางทหารไปบังคับขู่เข็ญแต่เพียงประการเดียว อันจะยังมาซึ่งเสถียรภาพของดินแดนในการปกครองของอาณาจักรสุโขทัย
The objective of this paper was to search for the purpose of the existence of Pancha – Antaradhan, a concept devised by King Mahadharmmaraja – Lithai of Sukhothai through the stablishment of an inscription together with a pagoda that contains the true holy relic of Lord Buddha and also the planting of a holy papal tree (both came from Sri Lanka) in the town of Nakorn – Chum (on the Ping riverside, opposite the town of Kamphangphet) in B.E. 1900. The result of this study provides us with information about the area of Kamphaengphet Province which shows that the area has very fertile land and that the area contains a high percentage of minerals, especially iron ore. Moreover, the town of Kamphangphet as one of the most important commercial towns in the Lower Ping and Wang basin and the upper Chao Praya basin and that it dominated the entire northwestern trade Route in Thailand. Therefore the town of Kamphaengphet and its surrounding area was certainly one of the most important and valuable regions in the Kingdom of Sukhothai and that King Mahadharmaraja-Lithai had a strong desire to keep this region in his kingdom As such, King Mahadharmaraja-Lithai himself came to the town of Nakorn – Chum to establish the pagoda containing the true holy relic of Lord Buddha and also to plant a holy papal tree (both from Sri Lanka) together with an inscription for an announcement of his majestic, merit and also his legitimacy as the one true lord of this region and Kingdom, inherited from King Ramkhamhaeng the Great. So as such, all of elites and citizens in this region had to acknowledge him as a “Dharmikaraja” who brought peace and prosperity to this land. Finally, such an announcement, could permanently maintain his authority in this region. All of the people in this region certainly respected him as their savior. So this land remained in the Sukhothai Kingdom without the need for war or without being occupied.
The objective of this paper was to search for the purpose of the existence of Pancha – Antaradhan, a concept devised by King Mahadharmmaraja – Lithai of Sukhothai through the stablishment of an inscription together with a pagoda that contains the true holy relic of Lord Buddha and also the planting of a holy papal tree (both came from Sri Lanka) in the town of Nakorn – Chum (on the Ping riverside, opposite the town of Kamphangphet) in B.E. 1900. The result of this study provides us with information about the area of Kamphaengphet Province which shows that the area has very fertile land and that the area contains a high percentage of minerals, especially iron ore. Moreover, the town of Kamphangphet as one of the most important commercial towns in the Lower Ping and Wang basin and the upper Chao Praya basin and that it dominated the entire northwestern trade Route in Thailand. Therefore the town of Kamphaengphet and its surrounding area was certainly one of the most important and valuable regions in the Kingdom of Sukhothai and that King Mahadharmaraja-Lithai had a strong desire to keep this region in his kingdom As such, King Mahadharmaraja-Lithai himself came to the town of Nakorn – Chum to establish the pagoda containing the true holy relic of Lord Buddha and also to plant a holy papal tree (both from Sri Lanka) together with an inscription for an announcement of his majestic, merit and also his legitimacy as the one true lord of this region and Kingdom, inherited from King Ramkhamhaeng the Great. So as such, all of elites and citizens in this region had to acknowledge him as a “Dharmikaraja” who brought peace and prosperity to this land. Finally, such an announcement, could permanently maintain his authority in this region. All of the people in this region certainly respected him as their savior. So this land remained in the Sukhothai Kingdom without the need for war or without being occupied.