HARRT :: Browsing by Author "Saralamba, Chatchawadee"

Browsing by Author "Saralamba, Chatchawadee"

Now showing 1 - 7 of 7

A Comparison of HUMANS ARE ANIMALS Conceptual Metaphor between English and Thai
Saralamba, Chatchawadee; ชัชวดี ศรลัมพ์
บทความนี้เป็นการศึกษาบทบาทของอุปลักษณ์และกระบวนการทำให้เป็นอุปลักษณ์มโนทัศน์“มนุษย์เป็นสัตว์” เปรียบเทียบระหว่างภาษาไทยและภาษาอังกฤษเพื่อพิจารณาว่าเกี่ยวข้องกับระบบมโนทัศน์ได้อย่างไร โดยศึกษาตามแนวคิดด้านอุปลักษณ์มโนทัศน์ของเลคอฟฟ์และจอห์นสัน (Lakoff& Johnson, 1980) ในทฤษฎีภาษาศาสตร์ปริชาน ซึ่งได้รับความสนใจอย่างแพร่หลายในการศึกษาภาษาศาสตร์และการศึกษาข้ามวัฒนธรรมต่าง ๆ ในบทความนี้จะกล่าวถึงระบบมโนทัศน์อุปลักษณ์ของมนุษย์เป็นสัตว์และพฤติกรรมของมนุษย์เป็นพฤติกรรมของสัตว์ (Kövecses, 2002, 2005) ระบบมโนทัศน์ดังกล่าวนี้มีความเป็นสากลพบได้ในภาษาหลายภาษา มีการนำคำที่มีความหมายเป็นสัตว์หรือเกี่ยวกับพฤติกรรมของสัตว์มาเปรียบเทียบกับคน เป็นกระบวนการทำให้เป็นอุปลักษณ์ โดยเป็นความสัมพันธ์ของการถ่ายโยงความหมายมโนทัศน์จากวงความหมายมโนทัศน์ต้นทางและวงความหมายมโนทัศน์ปลายทางซึ่งอาจแตกต่างกันไปตามภาษาและวัฒนธรรม การนำสัตว์มาใช้เปรียบเทียบกับคนเป็นอุปลักษณ์สัตว์นั้น พบในหลายภาษาและมีอยู่ในหลายวัฒนธรรม เป็นการนำสัตว์มาอ้างถึงพฤติกรรมของมนุษย์ เช่น คนขลาดเป็นไก่ คนกล้าเป็นสิงโต คนที่ตามคนอื่นเป็นแกะ อุปลักษณ์เหล่านี้สะท้อนระบบมโนทัศน์ที่คล้ายคลึงกันของผู้ใช้ภาษาว่า “มนุษย์เป็นสัตว์” และเป็นลักษณะข้ามวัฒนธรรมและมีความเป็นสากลเพราะธรรมชาติของมนุษย์นั้นเหมือนกัน ผลการศึกษายืนยันว่า อุปลักษณ์สัมพันธ์กับระบบมโนทัศน์ของผู้ใช้ภาษา มีความเกี่ยวข้องกันอย่างลึกซึ้งต่อการรับรู้และความเข้าใจต่อลักษณะทางสังคมและวัฒนธรร
Colors as Conceptual Metaphors of Emotions in English and Thai: A Cognitive Linguistics in Focus
Saralamba, Chatchawadee
ในการศึกษาภาษาที่ใช้ในการเปรียบเทียบหรือเป็นอุปลักษณ์ในอดีตที่ผ่านมา ผู้ที่สนใจศึกษาภาษามักจะศึกษาและอธิบายในรูปแบบของการใช้ภาษาเพื่อให้เกิดภาพพจน์ หรืออธิบายในด้านความสวยงามสละสลวยของภาษา แต่ในปัจจุบัน แนวการศึกษาภาษาที่เรียกว่า ภาษาศาสตร์ปริชาน โดย จอร์จ เลคอฟฟ์ และมาร์ก จอห์นสัน (1980) ได้นําเสนอแนวความคิดในการวิเคราะห์อุปลักษณ์ว่า สัมพันธ์กับกระบวนการคิดของผู้ใช้ภาษา ไม่ได้เป็นเพียงแค่เพื่อเปรียบเทียบจากสิ่งหนึ่งไปเป็นอีกสิ่งหนึ่งเพื่อให้เห็นภาพหรือเพื่อให้เข้าใจความคิดที่เป็นนามธรรมเท่านั้น แต่ยังสัมพันธ์กับระบบความคิดของผู้ใช้ภาษาในสังคม โดยอธิบายว่า ภาษาที่ใช้กันในชีวิตประจําวันนั้นอยู่ในรูปของการเปรียบเทียบหรือเป็นอุปลักษณ์และเป็นการเปรียบเทียบโดยที่ผู้ใช้ภาษานั้นไม่รู้ตัว เราสามารถเข้าใจระบบความคิดและกระบวนการการให้เหตุผลของผู้ใช้ภาษาได้จากอุปลักษณ์ซึ่งเกิดจากประสบการณ์ต่าง ๆ ที่ผู้ใช้ภาษาประสบพบเห็นอยู่เป็นประจํา ในด้านระบบความคิดของมนุษย์ที่เกี่ยวข้องกับอารมณ์นั้น จากการศึกษาพบว่า อารมณ์พื้นฐานของมนุษย์ประกอบไปด้วย 5 อารมณ์ ได้แก่ อารมณ์โกรธ, อารมณ์กลัว, อารมณ์สุข, อารมณ์เสียใจ, และอารมณ์รัก อารมณ์พื้นฐานทั้งห้านี้จัดได้ว่า เป็นการจําแนกประเภทระดับพื้นฐานของระบบความคิด ซึ่งในการศึกษาภาษาศาสตร์ปริชานพบว่าอารมณ์เหล่านี้ต่างแสดงออกด้วยหน่วยศัพท์ในภาษาที่เป็นคําเรียกสีและอยู่ในรูปของอุปลักษณ์ จัดเป็นอุปลักษณ์สีที่แสดงมโนทัศน์อารมณ์ในการใช้ภาษาและปรากฏในชีวิตประจําวัน เพราะสี เป็นเรื่องที่มีคุณสมบัติพื้นฐาน ปรากฏอยู่ในสรรพสิ่งต่าง ๆ เป็นปรากฏการณ์ธรรมชาติ มีบทบาทสําคัญในการอธิบายสรรพสิ่งต่าง ๆ รวมไปถึงแสดงออกซึ่งอารมณ์ของมนุษย์ บทความนี้ จะนําเสนอเกี่ยวกับบทบาทของสีในกระบวนการสร้างมโนทัศน์อารมณ์ของภาษาอังกฤษเปรียบเทียบกับภาษาไทยตามแนวคิดของทฤษฎีภาษาศาสตร์ปริชาน โดยแสดงให้เห็นถึงความคล้ายคลึงและความแตกต่างของระบบความคิดของผู้ใช้ภาษาทั้งสองที่ใช้สีเป็นอุปลักษณ์เปรียบเทียบกับอารมณ์ของมนุษย์ ผลการศึกษาพบว่ ระบบความคิดของผู้ใช้ภาษาทั้งสองภาษาต่างใช้อุปลักษณ์สีเพื่อแสดงมโนทัศน์อารมณ์พื้นฐานและอิทธิพลของภาษาและวัฒนธรรม
กระบวนการสร้างหน่วยศัพท์เรียกสีไม่พื้นฐานในภาษาไทยและภาษาอังกฤษ
ชลธร พงษ์ศิริรักษ์; ชัชวดี ศรลัมพ์; Pongsirilak, Chonlatorn; Saralamba, Chatchawadee
งานวิจัยครั้งนี้มีจุดประสงค์เพื่อศึกษาและเปรียบเทียบกระบวนการสร้างหน่วยศัพท์เรียกสีไม่พื้นฐานในภาษาไทยและภาษาอังกฤษบนเฟซบุ๊กแฟนเพจไทยโทน และบนเว็บไซต์ XKCD โดยอาศัยทฤษฎีเรื่องกระบวนการสร้างคำในการวิเคราะห์ข้อมูล ผลการศึกษากระบวนการสร้างคำเรียกสีไม่พื้นฐานพบกระบวนการสร้างหน่วยศัพท์เรียกสีไม่พื้นฐานหลัก 2 กระบวนการ ได้แก่ 1) กระบวนการประสมคำ และ 2) กระบวนการใช้ความหมายเปรียบเทียบ การประสมคำที่พบประกอบไปด้วยการประสมรวมกันของคำเรียกสี คำประเภทต่าง ๆ และคำเรียกสรรพสิ่ง อีกทั้งยังพบการใช้อุปมา อุปลักษณ์และนามนัยในกระบวนการใช้ความหมายเปรียบเทียบ ผลการเปรียบเทียบกระบวนการสร้างหน่วยศัพท์เรียกสีไม่พื้นฐานในภาษาไทย พบว่า ภาษาไทยอาศัยการสร้างหน่วยศัพท์เรียกสีไม่พื้นฐานผ่านกระบวนการใช้ความหมายเปรียบเทียบเป็นกระบวนการหลักในการสร้างหน่วยศัพท์และมีการประสมคำเพื่อสร้างคำเรียกสีไม่พื้นฐานเป็นกระบวนการรอง ต่างจากกระบวนการสร้างหน่วยศัพท์เรียกสีไม่พื้นฐานในภาษาอังกฤษ ซึ่งอาศัยกระบวนการประสมคำเป็นกระบวนการหลัก และมีกระบวนการใช้ความหมายเปรียบเทียบเป็นกระบวนการรอง
การแสดงความหมายในเหตุการณ์การเคลื่อนที่จริงของคำว่า 起 (qǐ ขึ้น) ในภาษาจีนกลาง
สิริกมล สิริสัมพันธ์; ชัชวดี ศรลัมพ์; Sirisumpan, Sirikamol; Saralamba, Chatchawadee (2021)
คำว่า 起 (qǐ ขึ้น) เป็นคำที่ใช้ได้หลากหลายความหมาย ทั้งที่เป็นความหมายที่เกี่ยวข้องกับประสบการณ์ตรงทางร่างกายของมนุษย์ การเคลื่อนที่ของวัตถุ และความหมายที่เป็นมุมมองเกี่ยวกับเวลาและปริมาณของมนุษย์ต่อเหตุการณ์ ผู้วิจัยวิเคราะห์ความหมายของคำว่า 起 (qǐ ขึ้น) จากข้อมูลภาษาของคลังข้อมูลของประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน 3 แห่ง จำนวนทั้งสิ้น 1,945 รายการ ได้แก่ คลังข้อมูลภาษาของศูนย์วิจัยภาษาศาสตร์ภาษาจีน มหาวิทยาลัยปักกิ่ง คลังข้อมูลภาษาจีนปัจจุบันของมหาวิทยาลัยภาษาและวัฒนธรรมปักกิ่ง และคลังข้อมูลภาษาจีนของสถาบันวิจัยการใช้ภาษาจีนกระทรวงศึกษาธิการ ประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน โดยเลือกศึกษาเฉพาะความหมายที่ใช้แสดงในเหตุการณ์การเคลื่อนที่จริง ผลการศึกษาพบว่าการแสดงความหมายในเหตุการณ์การเคลื่อนที่จริงของคำว่า 起 (qǐ ขึ้น) มีทั้งหมด 5 ความหมาย ได้แก่ อาการเคลื่อนที่แบบเปลี่ยนท่าทางด้วยตนเองร่วมกับเส้นทาง อาการเคลื่อนที่แบบเปลี่ยนตำแหน่งด้วยตนเองหรือแรงขับเคลื่อนจากภายนอกร่วมกับเส้นทาง เส้นทางของอาการเคลื่อนที่แบบเปลี่ยนท่าทาง เส้นทางของอาการเคลื่อนที่แบบเปลี่ยนตำแหน่ง และเส้นทางของอาการเคลื่อนที่ส่วนของร่างกาย ซึ่งการแสดงความหมายเส้นทางในเหตุการณ์การเคลื่อนที่จริงทุกความหมายเป็นเส้นทางที่เป็นเส้นตรงแนวตั้งแบบเคลื่อนออกจากพื้นที่อ้างอิงที่อยู่ด้านล่าง โดยมีมุมมองอยู่ที่ต้นทางการเคลื่อนที่
การแสดงความหมายในเหตุการณ์การเคลื่อนที่จริงของคำว่า 起 (qǐ ขึ้น) ในภาษาจีนกลาง
Sirisumpan, Sirikamol; Saralamba, Chatchawadee; สิริกมล สิริสัมพันธ์; ชัชวดี ศรลัมพ์
คำว่า 起 (qǐ ขึ้น) เป็นคำที่ใช้ได้หลากหลายความหมาย ทั้งที่เป็นความหมายที่เกี่ยวข้องกับประสบการณ์ตรงทางร่างกายของมนุษย์ การเคลื่อนที่ของวัตถุ และความหมายที่เป็นมุมมองเกี่ยวกับเวลาและปริมาณของมนุษย์ต่อเหตุการณ์ ผู้วิจัยวิเคราะห์ความหมายของคำว่า 起 (qǐ ขึ้น) จากข้อมูลภาษาของคลังข้อมูลของประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน 3 แห่ง จำนวนทั้งสิ้น 1,945 รายการ ได้แก่ คลังข้อมูลภาษาของศูนย์วิจัยภาษาศาสตร์ภาษาจีน มหาวิทยาลัยปักกิ่ง คลังข้อมูลภาษาจีนปัจจุบันของมหาวิทยาลัยภาษาและวัฒนธรรมปักกิ่ง และคลังข้อมูลภาษาจีนของสถาบันวิจัยการใช้ภาษาจีนกระทรวงศึกษาธิการประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน โดยเลือกศึกษาเฉพาะความหมายที่ใช้แสดงในเหตุการณ์การเคลื่อนที่จริงผลการศึกษาพบว่าการแสดงความหมายในเหตุการณ์การเคลื่อนที่จริงของคำว่า 起 (qǐ ขึ้น) มีทั้งหมด 5 ความหมาย ได้แก่ อาการเคลื่อนที่แบบเปลี่ยนท่าทางด้วยตนเองร่วมกับเส้นทาง อาการเคลื่อนที่แบบเปลี่ยนตำแหน่งด้วยตนเองหรือแรงขับเคลื่อนจากภายนอกร่วมกับเส้นทาง เส้นทางของอาการเคลื่อนที่แบบเปลี่ยนท่าทาง เส้นทางของอาการเคลื่อนที่แบบเปลี่ยนตำแหน่ง และเส้นทางของอาการเคลื่อนที่ส่วนของร่างกายซึ่งการแสดงความหมายเส้นทางในเหตุการณ์การเคลื่อนที่จริงทุกความหมายเป็นเส้นทางที่เป็นเส้นตรงแนวตั้งแบบเคลื่อนออกจากพื้นที่อ้างอิงที่อยู่ด้านล่าง โดยมีมุมมองอยู่ที่ต้นทางการเคลื่อนที่
อุปลักษณ์ “ใจ” กับคำแสดงประสาทสัมผัสในภาษาจีน เปรียบเทียบกับภาษาไทย
ซือฉี เหยา; ชัชวดี ศรลัมพ์; Yao, Siqi; Saralamba, Chatchawadee (2018)
งานวิจัยฉบับนี้มีวัตถุประสงค์สำคัญเพื่อศึกษาอุปลักษณ์ “ใจ” ในมุมมองทางประสาทสัมผัส โดยวิเคราะห์และเปรียบเทียบความหมายเชิงอุปลักษณ์ 心 /ɕin55/ (ใจ) ทั้งภาษาจีนและภาษาไทย เมื่อปรากฏร่วมกับคำแสดงความหมายเกี่ยวกับประสาทสัมผัสตามแนวคิดทฤษฎีอุปลักษณ์เชิงมโนทัศน์ (Conceptual Metaphor Theory) ของเลคอฟและจอห์นสัน (Lakoff and Johnson 1980; 1999; 2003) รวมถึงทฤษฎีเกี่ยวกับการสร้างรูป (embodiment) ของจอห์นสัน (Johnson 1987) ซึ่งมุ่งอธิบายถึงลักษณะการใช้ภาษา กระบวนการถ่ายโยงทางความหมายของอุปลักษณ์ “ใจ” ในมุมมองการรับรู้ด้วยประสบการณ์ด้านประสาทสัมผัส รวมถึงเปรียบเทียบความเหมือนและความต่างในการสร้างมโนทัศน์ที่มีต่อเรื่อง “ใจ” ระหว่างผู้ใช้ภาษาจีนและผู้ใช้ภาษาไทย ผลการศึกษาพบว่า เมื่อ 心 /ɕin55/ (ใจ) ในภาษาจีน และ “ใจ” ในภาษาไทยใช้เป็นอุปลักษณ์ ล้วนมีความหมายเชิงอุปลักษณ์ที่อ้างถึงอารมณ์ความรู้สึก สภาพจิตใจ และลักษณะนิสัย ส่วนการรับรู้ด้วยประสาทสัมผัสซึ่งช่วยแสดงความหมายของ “ใจ” จากเดิมให้ขยายออกไปถึงความหมายเชิงนามธรรมนั้น สามารถจำแนกเป็น 5 ประเภทหลัก ได้แก่ (1) ประสาทสัมผัสประเภทการมองเห็น (2) ประสาทสัมผัสประเภทการสัมผัส (3) ประสาทสัมผัสประเภทการรับรส (4) ประสาทสัมผัสประเภทการได้ยิน (5) ประสาทสัมผัสประเภทการได้กลิ่น ซึ่งผลการศึกษาครั้งนี้ สะท้อนให้เห็นถึงระบบความคิดของผู้ใช้ภาษาทั้งสองที่มีต่อเรื่อง “ใจ” มีลักษณะความเป็นสากล ขณะเดียวกัน กระบวนการสร้างมโนทัศน์ของคำว่า 心 /ɕin55/ (ใจ) ในภาษาจีนและคำว่า “ใจ” ในภาษาไทย มีลักษณะที่แตกต่างกันอยู่หลายประการเช่นกัน ซึ่งได้รับอิทธิพลจากปัจจัยทางด้านประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม ประเพณีของผู้ใช้ภาษาในแต่ละสังคมที่ต่างกัน
อุปลักษณ์ที่แสดงมโนทัศน์น้ำท่วมในข่าวภาษาไทยและภาษาฝรั่งเศส
อาทิมา วรินทร์อุดมสุข; ชัชวดี ศรลัมพ์; Warinudomsuk, Artima; Saralamba, Chatchawadee (2019)
บทความวิจัยนี้มุ่งศึกษาอุปลักษณ์น้ำท่วม โดยมีวัตถุประสงค์เพื่ออธิบายและวิเคราะห์การใช้อุปลักษณ์ที่แสดงมโนทัศน์ในข่าวน้ำท่วมภาษาไทยและภาษาฝรั่งเศสตามทฤษฎีอุปลักษณ์มโนทัศน์ (Conceptual Metaphor Theory) ของเลคอฟฟ์และจอห์นสัน (Lakoff and Johnson, 1980; 2003) ผลการศึกษาพบว่า รูปภาษาแสดงอุปลักษณ์ประเภทต่าง ๆ ถูกนำมาใช้อธิบาย และเปรียบเทียบกับน้ำท่วมในความหมายที่หลากหลาย ทั้งยังหมายรวมไปถึงค่านิยมทางวัฒนธรรมและมโนทัศน์ของทั้งสองสังคมได้ดังนี้ การใช้อุปลักษณ์ดังกล่าวสามารถสะท้อนให้เห็นมโนทัศน์น้ำท่วมที่ปรากฏในข่าวภาษาไทยได้ทั้งสิ้น 7 มโนทัศน์ คือ น้ำท่วมเป็นสิ่งมีชีวิต น้ำท่วมเป็นโรคภัยไข้เจ็บ น้ำท่วมเป็นวัตถุ น้ำท่วมเป็นสิ่งที่มีพิษ น้ำท่วมเป็นสงคราม น้ำท่วมเป็นการเดินทาง และน้ำท่วมเป็นสิ่งเหนือธรรมชาติ สำหรับในข่าวภาษาฝรั่งเศส อุปลักษณ์แสดงมโนทัศน์น้ำท่วมได้ทั้งหมด 5 มโนทัศน์ ได้แก่ น้ำท่วมเป็นสิ่งมีชีวิต น้ำท่วมเป็นวัตถุ น้ำท่วมเป็นทรัพย์สิน น้ำท่วมเป็นสงคราม และน้ำท่วมเป็นการเดินทาง ผลการศึกษาในครั้งนี้สามารถสะท้อนให้เห็นถึงความคิดของผู้ใช้ภาษาทั้งสองที่มีต่อน้ำท่วม โดยมโนทัศน์น้ำท่วมที่ปรากฏในข่าวภาษาไทยและข่าวภาษาฝรั่งเศสมีทั้งความเหมือนและความต่างระหว่างผู้ใช้ภาษาในสังคมผู้ใช้ภาษาไทยและสังคมผู้ใช้ภาษาฝรั่งเศส ซึ่งได้รับอิทธิพลจากปัจจัยทางด้านความเชื่อ วัฒนธรรม และประเพณีของผู้ใช้ภาษาในแต่ละสังคมที่แตกต่างกัน

Browsing by Author "Saralamba, Chatchawadee"

Results Per Page

Sort Options