ปรัชญา : Philosophy
Permanent URI for this community
บทความวิจัย วิทยานิพนธ์สาขาวิชาปรัชญาในหลักสูตรที่สังกัดสถาบันอุดมศึกษาในประเทศไทย และงานวิจัยสาขาปรัชญาที่ได้รับทุนสนับสนุนจาก วช. หรือ สกสว.
Browse
Browsing ปรัชญา : Philosophy by Research Area "พุทธศาสนศึกษา"
Now showing 1 - 20 of 470
Results Per Page
Sort Options
- PublicationA Buddhist Modern Science: Measurement of AdministratorsThitiwan Sinthunok; Jesada Munyapho (2018)A state and country are the same meaning, by meaning that the land has the certain boundary, living people, administrators, sovereignty in self-administration but the word “country” emphasizes the structure of the geography. Whereas the word “state” focuses on the politics and administration and uses the power in administration, management of administration order of the state or management of system in applying the power to govern the state by depending on one kind of science, that is, “the political science” . When the orderly management of state and the administrators are created, how the management within the state will be, this item must depend on one kind of science, that is, the public administration. It can be seen that in the public policy, Buddhism teaches clearly, if ones who concern with designation of public policy bring the mentioned teachings to be used in designating the policy, it will cause the public policy to be good and efficiency and result in the people’s happiness and peace of society and cause the stability and progression of the nation that is the goal of the public administration.
- PublicationA Study of the Eradication of Wrong View (Micchādiṭṭhi) In Insight Meditation PracticeSutin Srithavornsuk (2017)This study has three objectives: 1) to study Micchāditฺtฺhi (wrong view) in Theravāda Buddhism scripture, 2) to study the doctrine of Insight Meditation practice, 3) to study the eradication of wrong view by Insight Meditation wisdom. The study is qualitative research and it was found that Micchāditฺtฺhi is wrong view, having false opinion distorted to the truth. It can be divided into 2 main categories: 1. Common wrong view called Sakkāyaditฺtฺhi 2. Unusual wrong view namely Three Niyata Micchaditฺtฺhi, Sassataditฺtฺhi and Ucchedaditฺtฺhi. To have Insight Meditation development is the state of practicing the mind and let it be observed by Sati, mindfulness, which acts as a forerunner and simultaneously accompanied by Ātāpi, effort, and Sampajāno, a clear comprehension, and let them aware whatever the happenings appeared at the Four Foundation of Mindfulness viz. body, feelings, mind, and mind objects. To practice insight meditation is the cause whereas insight wisdom is the result and owing to its realizing the fact of corporeality and mentality which all of them are impermanent, suffering, and non self until the emerging of Maggañāṇa to irreversibly eradicate all the wrong views namely Samucchedapahāna.
- PublicationAn Analytical Study on the Concept of the Wise (Pandita) in Theravada Buddhist PerspectiveJyoti Arjya Shraman (2022)This universe is existing with the duality of the wise and foolish or good and bad. As we are social human beings, to associate with others, we need to know who is wise persons and what is wise concepts. So, this research was to analyze the concept of the wise in Theravāda Buddhist perspective. In this research article, specifically, the writer will present the teaching of the wise in Buddhist Scriptures, the doctrines relating to the wise in Buddhism, the concept of the wise according to Theravāda Buddhist Perspective. As an analytical research, qualitative research method was applied in the study. To practice and to be wise, we need to know the meaning of the wise, characteristic of the wise, types of the wise. According to Theravāda Buddhist scripture, the person who is cleaver, skillful, circumspect, and intelligent or knowledgeable, in general sense, can be called as a wise person. Wise persons think good thoughts, speaks good words, and does good deeds. On the other hand, wise persons cultivate straight mind, forgiveness, friendliness and fearlessness. According to Buddhist literature, a person can be intellectually wise with by listening to teachers, by thinking right way, by taking notes or writing, and by practice mindfulness meditation. Wise person process with middle way. Wise persons practice threefold training which are morality or ethic, concentration or stability and wisdom or inspiration. The persons who can defeat ignorance, is really wise. Wise persons’ real mental qualities are development of insight meditation and realizing ultimate truths.
- PublicationDesanāhāra: Conceptual area for the interpretation of the doctrine in BuddhismPhra Jaroenphong Wichai; Phramahasathorn Boonchuya; Phramaha Supawat Boonthong; Phramaha Kittinat Sukittimaythee (2020)The article " Desanāhāra: Conceptual interpretation of the doctrine in Buddhism" aims to study the method of interpretation of the doctrine in important Buddhist scriptures. By adhering to the principles of Desanāhāra from the Nettipakorn script as a conceptual framework for interpretation, analysis / synthesis in this case study, the case study of the interpretation of the Buddha's words of Phramahakaccayna in Mathupindhika Sutta. The results of the study were found that the conceptual framework of Buddhist interpretation based on the Desanāhāra principles which classified the principles into 6 categories. They are 1) Assāda,the Dharma that represents pleasant conditions, satisfying 2) Ādīnava the Dhamma shows unpleasant conditions that are not pleased, not satisfactory. 3) Nissaraṇa, the Dhamma shows the cause or state of overcoming the suffering, 4) Phala, the Dharma that shows benefits or advantage, 5) ) Upāya , the Dhamma that shows the ways to to cessation or extinction of suffering and 6) ) Āṇatti , the Dharma that shows to encourage and persuade to practice the Dhamma in daily life The interpretation of Buddhist expressions in Mathupindhika Sutta is a description of Buddha's words by Phramahakaccayana, a monk who is excellent at explaining the Dharma in a nutshell and is also the author of the Desanahara in the Nettipakorn Scripture. If it was asked why I choose to study the interpretation of Buddhist words in Mathupindhika Sutta, the reason this sutra, the Buddha spoke to monks as a short Dharma topic. Those monks listened and wondered. Therefore they went to see Phramahakaccayana to help explain that topic. That Buddhist text says "Monks in various aspects of Papañcasaññā inevitably dominates men. If things that a person would be pleased to accept, abide by, have no that reason, this is the ultimate Rakhanuxai of conscience, etc. These unwholesome deeds are extinguished without rest in that reason quoted”. The semantics from Buddhadhamma were interpreted along with Desanāhāra: 1) Feelings on the six organs of body were Assada, the pleasant phenomena. 2) The pleasant in the emotions coming from the six organs of body attached was Ādīnava, the spoiled penalty state. 3) The knowledge or reorganization truly on the six organs of body, the resolution to causes of suffering extinction. 4) The person’s mind was not taken over by Papañcasaññā, so it was the peaceful benefit result. 5) The procedure of recognition was the process leading to the end of suffer and 6) A person was not pleased and not grab the emotion, otherwise, his discipline controls his mind, it was Ānatti which encourage and persuade to practice the Dhamma.
- PublicationDeveloping the Research Issues by Integrating Based On the Four Noble TruthsKorneak Karnjanapokin (2018)This article introduces the guideline to analyze a research issue and a research proposition which is an important step for the research. If the problem analysis is a mistake or deviate from the truth and has no direction. It is difficult to develop a research project that can lead to a solid operation. The guideline to conclude research issues which were introduced was “Developing the research issue by integrating based on the Four Noble Truths of the Buddhism.
- PublicationMental Health Awareness in BuddhismPhra Soravit Aphipanyo (Duangchai) (2018)The topic of this article is “Mental Health Awareness in Buddhism” It was discussed about Mental Health on Buddhism. Mental health is defined as a state of well-being in which every individual realizes his or her own potential. It can cope with the normal stresses of life, work productively and fruitfully, and be able to make a contribution to her or his community. First, the Buddha taught, the monks should not follow two extremes ways
- PublicationThe Model of Ãnãpãnasati Meditation Practice on the Social Media for the New GenerationTratep Techapornchai (2018)This research is ‘The model of Ãnãpãnasati meditation practice on the social media for the New Generation’ has three objectives: 1) to study the practice of Ãnãpãnasati in the Buddhism principle. 2) to study new generation’s behaviours in using online social media and 3) to propose the model of Ãnãpãnasati practice on the social media for the new generation. This research a mixed methodological research, documentary and survey. It was found that Ãnãpãnasati is the mindfulness on breathing in and breathing out. It is a timeless practice for everyone yielding its result once started. It gives rise to a physical and mental healthiness. In Buddhism, one who finished all sixteen levels of Ãnãpãnasati practice would gain the benefit of becoming the Stream-Enterer, the Once-returner, the Non-returner, and the Wealthy one respectively. As regards the new generation’s behaviors in using online social media, in 2015, using Internet 58.3 hours per a week. The smartphone is the most favourite one. The model of Ãnãpãnasati meditation practice on the social media for the new generation is applications that use the practice conscious breathing exhaled. Can prove a substantial The result is a model that was based on the principles of Buddhism. And medical real Suitable for Ages This model can help the younger generation to practice Ãnãpãnasati.
- PublicationWomen Empowerment in Early BuddhismSomchan Sripraschayanon (2018)Buddhism about twenty-five centuries ago inculcated the values of equality, justice and moral strength and spiritual energy by making woman empowered. The concept of women’s empowerment has gained more and more significance in the present times. The present study about women’s empowerment in the Buddhist period carries a contemporary significance. It offers the right path to remove ignorance and powerlessness among women. The right path is that of empowerment. Empowerment brings enlightenment. Enlightenment in the individual – both female and male – and social life enables humanity as a whole to tread the path of righteousness, truth, peace, progress, prosperity and justice. Empowerment of women mean empowerment of the entire mankind as in the present times, women are at the center of the world inside home and also hold the nucleus of the world outside home. Women have become the center that holds all the parts together and does not allow any disintegration to happen. The ceremony of innocence is celebrated by women, the flag of fair dealing is held by women, the march of non-violence is continued by women and therefore women have become the path finders of latest advances and record-breaking performance. Women have really proved themselves to be the solace for all the ills, all the pains, all the sorrows, all the sufferings and all the woes of men. In the woman lies the womb of progress, in her lies the cradle of prosperity, in her lies the hearth of peace and in her lies the throne of saintliness and she holds the key to happiness all over the world, peace in all the continents, brotherhood among all races and religious and woman will certainly in her reign of empowerment bring on this planet the Kingdom of Heaven.
- Publicationกรรมในพุทธปรัชญาเถรวาทพระมหาอนันต์ อนุตฺตโร (อันวิเศษ); พระสุชาติ อาภสฺสโร (ผึ่งผาย); Phramaha Anan Anuttaro (Aunwises); Phra Suchat Abhassaro (Phuengphai) (2021)บทความนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษากรรมในพุทธปรัชญาเถรวาท พบว่าสัพพสัตว์ทั้งหลายมีกรรมเป็นของตน เพราะอาศัยการกระทำมีเจตนาหรือเจตจำนง เป็นตัวกำหนดการกระทำ โดยมีเจตนาในการกระทำ เมื่อมีเจตนาแล้วบุคคลย่อมแสดงการกระทำกรรมทั้งทางกาย ทางวาจา และทางใจ เมื่อบุคคลกระทำกรรมเช่นใด ก็ย่อมได้รับผลของกรรมเช่นนั้น ซึ่งเป็นไปตามกฎปฏิจจสมุปบาท คือ เป็นกฎแห่งเหตุและผล เรียกอีกอย่างว่า “กฎแห่งกรรม” เมื่อมนุษย์มีการกระทำดีย่อมทำให้ได้รับผลดี เมื่อกระทำชั่วย่อมทำให้ได้รับผลชั่ว เมื่อมนุษย์ได้ศึกษาเรื่องกรรมตามทัศนะพุทธปรัชญาแล้ว สามารถประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวันได้ หมั่นประพฤติปฏิบัติตามหลักพุทธปรัชญาจะสามารถดำเนินชีวิตอยู่ร่วมกับคนสังคมยุคปัจจุบันได้อย่างมีความสุข
- Publicationกรรมวิธี: การแก้กรรมของพระธรรมสิงหบุราจารย์ (จรัญ ฐิตธมฺโม)ศิริพัชร์ พัฒนวรเศรษฐ์; พระศรีวินยาภรณ์; สุเชาว์ พลอยชุม (2022)วิทยานิพนธ์นี้ มีวัตถุประสงค์ดังนี้ ๑) เพื่อศึกษากรรมในพระพุทธศาสนา ๒) เพื่อศึกษาคำสอนเรื่องกรรมของพระธรรมสิงหบุราจารย์ (จรัญ ิตธมฺโม) ๓) เพื่อวิเคราะห์กรรมวิธีการแก้กรรมของพระธรรมสิงหบุราจารย์ (จรัญ ฐิตธมฺโม) เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ศึกษาจากคัมภีร์ พระไตรปิฎก อรรถกถา เอกสารงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง และการสัมภาษณ์ผู้ทรงคุณวุฒิด้านพระพุทธศาสนาและผู้ปฏิบัติธรรมสายพระธรรมสิงหบุราจารย์ (จรัญ ิตธมฺโม) ผลการวิจัยพบว่า ๑. กรรมในพระพุทธศาสนา คือ กฎธรรมชาติ หมายถึงการกระทำที่ประกอบด้วยเจตนา คือการจงใจหรือตั้งใจกระทำ ธรรมชาติ ๓ เป็นเหตุให้เกิดกรรมชั่ว ๓ ประการ โลภะ โทสะ โมหะ และธรรมชาติ ๓ เป็นเหตุให้เกิดกรรมดี ๓ ประการ อโลภะ อโมสะ อโมหะ จำแนกตามทางที่แสดงออกได้ ๓ ทางคือ ทางกาย (กายกรรม) ทางวาจา (วจีกรรม) และทางใจ (มโนกรรม) จำแนกตามคุณภาพของกรรมได้ ๒ อย่าง คือ กรรมดี (กุศลกรรม) และ กรรมชั่ว (อกุศลกรรม) จำแนกตามลักษณะความประพฤติผู้ที่ทำกรรม แบ่งเป็น ๒ ประเภท คือ กุศลกรรมบถ ๑๐ ประการ และอกุศลกรรมบถ ๑๐ ประการ จำแนกตามเวลาที่เกิดจะได้ ๒ อย่าง คือ กรรมเก่า และกรรมใหม่ จำแนกวิบากตามลักษณะของกรรมจะได้ ๔ ประเภทคือ ๑ กรรมดำมีวิบากดำ ๒ กรรมขาวมีวิบากขาว ๓ กรรมทั้งดำและขาว มีวิบากทั้งดำและขาว และ ๔ กรรมทั้งไม่ดำและไม่ขาว มีวิบากทั้งไม่ดำและไม่ขาว ๓. กรรมวิธี: การแก้กรรมของพระธรรมสิงหบุราจารย์(จรัญ ิตธมฺโม) ท่านได้สอนถึงการให้เร่งกระทำกรรมดีเพื่อให้กรรมดีได้เข้าแทรกแซง ซึ่งจะเป็นการบรรเทาอกุศลกรรมให้ค่อย ๆ จางหายไป ด้วยการปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐาน (สติปัฏฐาน ๔) การอธิฐานจิตขอขมากรรม ขออโหสิกรรม การแผ่เมตตา และการสวดมนต์ คุณค่าการแก้กรรมของพระธรรมสิงหบุราจารย์ (จรัญ ิตธมฺโม) มีผล ๔ ระดับ ได้แก่ ๑. ระดับภายในจิตใจ บุคคลเมื่อเจริญวิปัสสนากรรมฐานตามสติปัฏฐาน ๔ การอโหสิกรรม การแผ่เมตตา และการสวดมนต์ ทำให้สติเกิดความระลึกรู้ตัวทั่วพร้อมสามารถควบคุมกายและจิต ทำให้จิตใจโปร่งโล่งสบาย ทำให้ตนเองมีความสุข มีปีติอิ่มเอิบใจ ๒. ระดับบุคลิกภาพ บุคคลเมื่อมีการเจริญวิปัสสนากรรมฐานตามสติปัฏฐาน ๔ ทำให้สติเกิดความระลึกรู้ตัวทั่วพร้อมยิ่งขึ้น เมื่อกระทำตามขั้นตอนอย่างละเอียดดีแล้ว จะทำให้มีบุคลิกที่สง่างาม เป็นบุคคลที่มีลักษณะดี ๓. ระดับวิถีชีวิต บุคคลเมื่อมีการเจริญวิปัสสนากรรมฐานตามสติปัฏฐาน ๔ เป็นประจำ เป็นผู้รู้การให้อภัย ให้อโหสิกรรม ทำอะไรมีเมตตาธรรม ทำให้วิถีชีวิตดำเนินไปอย่างราบรื่น เมื่อมีปัญหาเกิดขึ้นก็สามารถแก้ไขได้ เป็นที่รักของเทวดาและมนุษย์ทั้งหลาย ๔. ระดับสังคม สังคมจะไม่เกิดการหวาดระแวงกัน สังคมเกิดความเอื้ออาทร มีเมตตาต่อกัน มีกรุณาต่อกัน ช่วยเหลือเกื้อกูลกัน ซึ่งรวมไปถึงการให้อภัย จะทำให้ตนเองอยู่ดีมีสุข และสังคมสงบน่าอยู่สามารถพึ่งพาช่วยเหลืออุปถัมภ์ซึ่งกันและกันได้ทำให้เป็นสังคมอารยธรรม
- Publicationกระบวนการบรรลุธรรมของพุทธสาวิกาในพุทธปรัชญาเถรวาทพระประสาน ชยาภิรโต (อร่ามวาณิชย์); PHRA PRASAN JAYABHIRATO (ARAMVANICH) (2020)วิทยานิพนธ์นี้ มีวัตถุประสงค์ดังนี้ 1) เพื่อศึกษากระบวนการบรรลุธรรมในพุทธปรัชญาเถรวาท 2) เพื่อศึกษากระบวนการบรรลุธรรมของพุทธสาวิกาในพุทธปรัชญาเถรวาท 3) เพื่อวิเคราะห์กระบวนการบรรลุธรรมของพุทธสาวิกาในพุทธปรัชญาเถรวาท วิทยานิพนธ์นี้เป็นการศึกษาเชิงคุณภาพแบบเอกสาร ซึ่งศึกษาข้อมูลจากพระไตรปิฎก อรรถกถา ตำราและเอกสารงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ผลการวิจัยพบว่า: 1. กระบวนการบรรลุธรรมในพุทธปรัชญาเถรวาท หมายถึง วิธีการที่ทำให้พระพุทธสาวิกาบรรลุธรรมสำเร็จเป็นพระอรหันต์ ซึ่งกระบวนการบรรลุธรรมนั้นประกอบไปด้วย ลักษณะของการบรรลุธรรม คือลักษณะอาการที่จิตหลุดพ้นจากอาสวกิเลส มี 2 ลักษณะ คือ เจโตวิมุตติ และ ปัญญาวิมุตติ เหตุแห่งการบรรลุธรรมมี 5 ประการคือ 1)การฟังธรรม 2)การแสดงธรรม 3)การสาธยายธรรม 4)การพิจารณาธรรม 5)การภาวนา หลักธรรมที่นำไปสู่การบรรลุธรรม เรียกว่า โพธิปักขิยธรรม 37 ได้ แก่ สติปัฏฐาน 4 สัมมัปปธาน 4 อิทธิบาท 4 อินทรีย์ 5 พละ 5 โพชฌงค์ 7 และมรรคมีองค์ 8 องค์ประกอบและขั้นตอนที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการบรรลุธรรมนั้นประกอบด้วยบุคคลผู้ที่จะบรรลุธรรมจะต้องไม่เป็นอภัพบุคคล 6 ประเภท เป็นผู้มีสติปัญญาสามารถแนะนำได้ หลักธรรมที่ส่งเสริมให้เกิดการบรรลุธรรม คือ หลักสังโยชน์ หลักอริยสัจ 4 และหลักอายตนะ 12 วิธีปฏิบัติเพื่อการบรรลุธรรม มี 3 วิธี คือวิปัสสนาที่มีสมถะนำหน้า สมถะที่มีวิปัสสนานำหน้า และ สมถะที่มีวิปัสสนาควบคู่กันไป ระดับของการบรรลุธรรมแบ่งออกเป็นระดับมรรค ได้ 4 ระดับ คือ 1) โสดาปัตติมรรค 2) สกทาคามีมรรค 3) อนาคามิมรรค 4) อรหัตตมรรค ระดับผลแบ่ง ได้ 4 ระดับ คือ 1) โสดาปัตติผล 2) สกทาคามีผล 3) อนาคามิผล 4) อรหัตตผล ประเภทของพระอรหันต์ 4 ประเภทคือ 1)สุกขวิปัสสโก 2)เตวิชโช 3)ฉฬภิญโญ 4)ปฏิสัมภิทัปปัตโต และผลของการบรรลุธรรม คือคุณวิเศษที่บรรลุ มี วิชชา 3 อภิญญา 6 2. กระบวนการบรรลุธรรมของพุทธสาวิกาในพุทธปรัชญาเถรวาทนี้ได้นำเรื่องราวชีวประวัติของพระพุทธสาวิกาแต่ละท่านมาศึกษาเป็นรายบุคคลมีจำนวน 8 ท่านคือ พระมหาปชาบดีโคตมีเถรี พระภัททากัจจานาเถรี พระรูปนันทาเถรี พระกีสาโคตมีเถรี พระปฏาจาราเถรี พระอุบลวรรณาเถรี พระเขมาเถรี และพระอัฑฒกาสีเถรี ทำให้ทราบว่ากระบวนการบรรลุธรรมของแต่ละท่านแตกต่างกันทั้งนี้ขึ้นอยู่กับจริต สถานะภาพ บุญบารมีที่สร้างสมมา และเรื่องราวชีวิตของแต่ละท่านที่แตกต่างกัน 3. วิเคราะห์กระบวนการบรรลุธรรมของพุทธสาวิกาในพุทธปรัชญาเถรวาท ได้นำกระบวนการบรรลุธรรมของพุทธสาวิกาทั้ง 8 ท่านมาศึกษาวิเคราะห์เป็นรายบุคคล พบว่า ถึงแม้ว่ากระบวนการบรรลุธรรมของพระพุทธสาวิกาแต่ละท่านจะแตกต่างกันก็ตาม แต่กระบวนการบรรลุธรรมของทุกท่านก็เป็นไปตามกระบวนการบรรลุธรรมในพุทธปรัชญาเถรวาท มีความเหมือนและแตกต่างกันในบางประเด็นคือ ลักษณะของการบรรลุธรรม และ ระดับของการบรรลุธรรม มีความเหมือนกัน คือ บรรลุเจโตวิมุตติ กับ ปัญญาวิมุตติ และ ความเป็นพระอรหัตตผลประเภท ปฏิสัมภิทัปปัตโต ส่วนที่แตกต่างกันคือ เหตุแห่งการบรรลุธรรม หลักธรรมที่นำไปสู่การบรรลุธรรม หลักธรรมที่ส่งเสริมให้เกิดการบรรลุธรรม วิธีปฏิบัติเพื่อการบรรลุธรรม และผลของการบรรลุธรรม ประโยชน์และคุณค่าของกระบวนการบรรลุธรรมของพุทธสาวิกาในพุทธปรัชญาเถรวาท นอกจากความรู้จากการศึกษาถึงกระบวนการบรรลุธรรมที่ผู้ปฏิบัติสามารถนำไปปฏิบัติและแนะนำแก่ผู้สนใจเพื่อการดับทุกข์พ้นทุกข์แล้ว ยังสามารถนำคุณค่าด้านคุณธรรมที่เป็นแบบอย่างไปปรับใช้ในการดำเนินชีวิตอย่างมีความสุขได้ เช่น ความอ่อนน้อมถ่อมตน ความซื่อสัตย์ ความมีสติมีปฏิภาณ และความเสมอภาค
- Publicationกระบวนทัศน์การปกครองคณะสงฆ์ในบริบทสังคมไทยยุคปัจจุบันพระมหาสมชาย กตเตโช (วีรชัยเสวิน); PHRAMAHASOMCHAI KATATECHO (VEERACHAISEVIN) (2020)การศึกษาวิจัยเรื่อง “กระบวนทัศน์การปกครองคณะสงฆ์ในบริบทสังคมไทยยุคปัจจุบัน” มีวัตถุประสงค์ดังนี้ ๑)เพื่อศึกษาบริบทสังคมไทยในอดีตและการปกครองคณะสงฆ์ไทยในอดีต ๒) เพื่อศึกษาบริบทของสังคมไทยยุคปัจจุบันและการปกครองคณะสงฆ์ไทยยุคปัจจุบัน๓) เพื่อศึกษากระบวนทัศน์การปกครองคณะสงฆ์ไทยในบริบทสังคมไทยยุคปัจจุบันและ ๔) เพื่อนำเสนอรูปแบบกระบวนทัศน์การปกครองคณะสงฆ์ไทยในบริบทสังคมไทยยุคปัจจุบันดุษฎีนิพนธ์ฉบับนี้ได้ดำเนินการวิจัยเชิงคุณภาพแบบสัมภาษณ์โดยศึกษาวิเคราะห์ สังเคราะห์ข้อมูลปฐมภูมิจากพระไตรปิฎกและอรรถกถา รวมทั้งเอกสารวิชาการและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง และได้สัมภาษณ์เชิงลึกนักวิชาการผู้เชี่ยวชาญทางการปกครองคณะสงฆ์พระพุทธศาสนาและปรัชญาจำนวน ๑๔ รูป/คน โดยการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงเนื้อหาเพื่อที่จะหาข้อมูลเกี่ยวกับรูปแบบกระบวนทัศน์การปกครองคณะสงฆ์ไทยในบริบทสังคมไทยยุคปัจจุบัน ผลการวิจัยพบว่า ๑. การเปลี่ยนแปลงบริบทสังคมในอดีตนั้นส่งผลต่อการปกครองคณะสงฆ์ในอดีตเพราะพระสงฆ์นั้นก็เป็นส่วนหนึ่งที่อยู่ในบริบทสังคม จึงจำเป็นจะต้องมีการเปลี่ยนแปลงตามไปบริบทสังคมด้วย เป็นการอนุวัติตามด้วยการปรับตัวให้เข้ากับบริบทสังคมแต่ไม่ได้ละทิ้งหน้าที่หลักในการธำรงรักษาไว้ซึ่งพระธรรมวินัย ๒. บริบทของสังคมไทยในยุคปัจจุบันนี้มีการการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างสังคมไทยจากเหตุปัจจัยทางด้านการเมือง ทางด้านเศรษฐกิจจากโครงสร้างทางสังคมในรูปแบบเดิมที่มีชนชั้นปกครอง ชนชั้นใต้การปกครอง แม้การบริหารประเทศและการเมืองการปกครองที่ถูกผูกขาดโดยกลุ่มเจ้านาย พระบรมวงศานุวงศ์และข้าราชการชั้นผู้ใหญ่เท่านั้นก็ถูกสลายไปทำให้ชนชั้นกลางที่มีการศึกษาเข้ามามีบทบาททางการเมืองการปกครองมากขึ้นเมื่อมีการเปลี่ยนระบอบการปกครองเป็นประชาธิปไตยทุกคนในสังคมไทยอยู่ภายใต้รัฐธรรมนูญที่เป็นกฎหมายสูงสุดในการปกครองประเทศแม้คณะสงฆ์จะมีการปรับเปลี่ยนนอกจากปฏิบัติพระธรรมวินัยแล้วก็มีการตราพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ขึ้นมาบังคับใช้นับเป็นอนุวัติตามระบอบการปกครองในบริบทสังคมไทยปัจจุบัน ๓. กระบวนทัศน์การปกครองคณะสงฆ์ไทยในบริบทสังคมไทยยุคปัจจุบันจะมีการบริหารจัดการโดยผ่านกิจการคณะสงฆ์ ๖ ด้านมีด้านการปกครอง, ด้านการศาสนศึกษา, ด้านการศึกษาสงเคราะห์, ด้านการเผยแผ่,ด้านการสาธารณูปการ และด้านการสาธารณสงเคราะห์อันเป็นไปตามการปกครองคณะสงฆ์ตามพระราชบัญญัติคณะสงฆ์ไทย โดยมหาเถรสมาคม ผู้มีอำนาจสูงสุดในการปกครองของคณะสงฆ์ไทยปัจจุบัน ๔. องค์ความรู้ใหม่เกี่ยวกับ“รูปแบบกระบวนทัศน์การปกครองคณะสงฆ์ไทยในบริบทสังคมไทยยุคปัจจุบัน”ในครั้งนี้ได้แก่“SPEE Model”
- Publicationกระบวนทัศน์ใหม่ในการเผยแผ่พระพุทธศาสนาตามแนวพุทธทาสภิกขุพระครูปริยัติธำรงคุณ; PHRAKRU PARIYATTHAMRONGKUN (2020)ดุษฎีนิพนธ์เรื่อง “กระบวนทัศน์ใหม่ในการเผยแผ่พระพุทธศาสนาตามแนวพุทธทาสภิกขุ” มีวัตถุประสงค์ ดังนี้ ๑) เพื่อศึกษากระบวนทัศน์ในการเผยแผ่พระพุทธศาสนา ๒) เพื่อศึกษาการเผยแผ่พระพุทธศาสนาตามแนวพุทธทาสภิกขุ ๓) การสร้างกระบวนทัศน์ใหม่ในการเผยแผ่พระพุทธศาสนาตามแนวพุทธทาสภิกขุ และ ๔) การนำเสนอองค์ความรู้เกี่ยวกับ “กระบวนทัศน์ใหม่ในการเผยแผ่พระพุทธศาสนาตามแนวพุทธทาสภิกขุ” เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพแบบสัมภาษณ์ (Qualitative research interview) ผู้ทรงคุณวุฒิจำนวน ๑๒ รูป/คน วิเคราะห์ข้อมูลเชิงเนื้อหา นำเสนอในรูปแบบเชิงพรรณนา ผลการศึกษาวิจัย พบว่า ๑) กระบวนทัศน์ในการเผยแผ่พระพุทธศาสนาเป็นการเผยแผ่ที่พระพุทธเจ้าทรงสอนในรูปแบบต่าง ได้แก่ ๑. การเผยแผ่ด้วยการทำพระองค์เป็นแบบอย่าง ๒. การเผยแผ่ด้วยการให้ผู้ปฏิบัติสัมผัสกับสัจจะเกิดประสบการณ์ด้วยตนเอง ๓. การเผยแผ่ด้วยการแสดงธรรม ๔. การเผยแผ่ด้วยการให้ผู้ฝังคิดหาเหตุผลด้วยตนเอง และกิจกรรมเผยแผ่พระพุทธศาสนาของพระสงฆ์วัดและคณะสงฆ์ในปัจจุบันมีทั้งแบบ ประเพณี และปรับปรุงให้เหมาะสมกับสังคมปัจจุบัน ได้แก่ ๑. การเผยแผ่ตามประเพณีคณะสงฆ์และตามประเพณีไทย ๒. การเผยแผ่แบบปรับปรุงให้เหมาะสมกับสภาพสังคมปัจจุบัน ๓. การเผยแผ่แบบจัดเป็นคณะ หรือหน่วยงานเผยแผ่ ๔. การเผยแผ่พระพุทธศาสนาด้านคฤหัสถ์ มีการตั้งเป็นสมาคม ๒) การเผยแผ่พระพุทธศาสนาตามแนวพุทธทาสภิกขุ ในด้านการเทศน์ การปาฐกถา การเขียนหนังสือ การแปลหนังสือ บทกวีนิพนธ์ร้อยกรอง และในด้านปริศนาธรรมโรงมหรสพทางวิญญาณ ทั้ง ๔ ด้านนี้ ซึ่งในแต่ละด้านของกระบวนทัศน์นั้นมี ๓ วิธีการ แต่ละวิธีการมีประเด็นที่ศึกษา คือ (๑) วิธีคิดวิเคราะห์ ประกอบด้วยการศึกษาปัญหา สาเหตุ เป้าหมาย และศึกษาวิธีการ (๒) วิธีปฏิบัติ ประกอบด้วย กระบวนวิธีการเรียนให้รู้ ทำให้ดู อยู่ให้เห็น และปฏิบัติให้เป็นตัวอย่าง (๓) วิธีนำเสนอ ประกอบด้วย ชี้แจงให้เห็นชัด ชวนใจให้อยากรับเอาไปปฏิบัติ เร้าใจให้อาจหาญแกล้วกล้า ปลอบชโลมใจให้สดชื่นร่าเริง ๓) สร้างกระบวนทัศน์ใหม่ในการเผยแผ่พระพุทธศาสนาตามแนวพุทธทาสภิกขุ ประกอบด้วย (๑)กระบวนวิธีการคิดวิเคราะห์ โดยใช้หลักอริยสัจ ในการศึกษาปัญหา สาเหตุ เป้าหมาย ตลอดจนถึงวิธีการ และแบบวิภัชชวาท เป็นการจำแนกความจริง แยกส่วนประกอบ (๒) กระบวนวิธีปฏิบัติ ท่านเรียนให้รู้จากพระไตรปิฎก แล้วก็เอามาทำให้ดู ซึ่งปรากฏให้เห็นในวิถีความเป็นอยู่ของท่านแบบสวนโมกข์ ปฏิบัติให้เป็นตัวอย่างแก่ผู้ใคร่ศึกษา และ (๓) กระบวนวิธีนำเสนอ สร้างความรู้ ประมวลความรู้ และเผยแพร่ความรู้ ด้วยการชี้แจงให้เห็นอย่างชัดแจ้ง ๔) องค์ความรู้เกี่ยวกับกระบวนทัศน์ใหม่ในการเผยแผ่พระพุทธศาสนาตามแนวพุทธทาสภิกขุ ได้แก่ “SWPD MODEL” S ย่อมาจาก SERMON ได้แก่ การแสดงพระธรรมเทศนา การปาฐกถา การบรรยายธรรม W ย่อมาจาก WRITING ได้แก่ งานเขียนหนังสือ แปลหนังสือ P ย่อมาจาก POETRY ได้แก่ บทกวีนิพนธ์ บทร้อยกรอง D ย่อมาจาก DHAMMA PUZZLE ได้แก่ ปริศนาธรรมในโรงมหรสพทางวิญญาณ SWPD MODEL จึงเป็น กระบวนทัศน์ใหม่ในการเผยแผ่พระพุทธศาสนาตามแนวพุทธทาสภิกขุ ที่มีความเป็นเอกลักษณ์และประสบความสำเร็จ สามารถนำมาเป็นตัวอย่างในการเผยแผ่ทั้งวิธีการคิดวิเคราะห์ วิธีการปฏิบัติ และวิธีการนำเสนอ
- Publicationกระบวนทัศน์ใหม่เรื่องกรรมในฐานะโอกาสของการพัฒนาตนเองพระมหาอุดร สุทฺธิญาโณ; ธานี สุวรรณประทีป; ชัยชาญ ศรีหานู (2018)บทความวิชาการนี้มุ่งค้นหาประเด็นค�ำถามว่า หลักโหราศาสตร์มีความสอดคล้อง สัมพันธ์กับกฎ แห่งกรรม และมีบทบาทต่อความเชื่อของคนในปัจจุบันหรือไม่นั้น พบว่า ความเชื่อโหราศาสตร์นับว่ามี บทบาทต่อการด�ำเนินชีวิต เพราะมนุษย์มีความกลัวและไม่รู้ว่าจะด�ำเนินชีวิตได้อย่างไรและมีความเชื่อเรื่อง กฎแห่งกรรมไปพร้อมๆกัน ตลอดถึงการใช้ความเชื่อโหราศาสตร์เป็นการประกอบการตัดสินใจในการด�ำเนิน กิจการอย่างใดอย่างหนึ่ง ในระดับการด�ำเนินชีวิตอย่างโลกิยวิสัยสามารถน�ำเอาประโยชน์จากโหราศาสตร์ มาประยุกต์ใช้ในคุณธรรมแห่งความมีเสรีภาพ ความเพียรและการพึ่งตนเอง ซึ่งไม่ขัดต่อหลักค�ำสอนของ พระพุทธศาสนา โดยการคิดพิจารณาเหตุและผลก่อนที่จะลงมือท�ำกิจการเพื่อป้องกันการผิดพลาดต่าง ๆ ซึ่งจะส่งผลดีต่อการด�ำเนินชีวิตให้เป็นไปตามหลักกฎแห่งกรรม สามารถน�ำมาประยุกต์ใช้ในการพัฒนา คุณภาพชีวิตเพื่อการประพฤติปฏิบัติกรรมดีให้ถูกต้องและดีงาม แต่ในระดับโลกุตรวิสัย โหราศาสตร์ถูกมอง ว่าเป็นเดรัจฉานวิชาที่คอยขวางกั้นผู้ประพฤติปฏิบัติไม่ให้เข้าถึงหนทางแห่งการหลุดพ้นที่เรียกว่า นิพพาน
- Publicationกลยุทธ์การบริหารโรงเรียนตามหลักพรหมวิหารธรรมพระครูวิวัฒน์ธรรมานุกูล (อ๊อด ธมฺมปาโล) (2018)ในการบริหารงานสถานศึกษา ผู้บริหารควรมี หลักบริหารที่ดีและมีประสิทธิภาพ รวมไป ถึงการที่มี ศาสตร์และศิลป์ในการบริหารงาน ซึ่งจะเป็นผู้บริหาร งานสถานศึกษาได้อย่างมีประสิทธิภาพและประสิทธิผล แต่การบริหารงานสถานศึกษาให้มีคุณภาพและบรรลุ ตามวัตถุประสงค์นั้น ก็จะต้องควบคู่ด้วยคุณธรรม ตามหลักธรรมในพระพุทธศาสนา ซึ่งในที่นี้ จะขอกล่าว ถึงการใช้หลักพรหมวิหาร 4 ซึ่งเป็นหลักธรรมสำหรับ นักปกครอง หรือผู้บริหารที่ควรมีในการบริหารงาน อันได้แก่ เมตตา กรุณา มุทิตา และอุเบกขา
- Publicationกลวิธีการสอนของพระพุทธเจ้าเชิงภาษาภาพพจน์ในพระสุตตันตปิฎกพระมหากิตติธัช พระมหากิตติธัช สิริปุญฺโญ; Phramaha Kittithat SiripuññoNachai (2019)บทความนี้เป็นส่วนหนึ่งของดุษฎีนิพนธ์เรื่อง กลวิธีการสอนของพระพุทธเจ้าเชิงภาษาภาพพจน์ในพระสุตตันตปิฎก มีวัตถุประสงค์ของการวิจัยคือ (๑) เพื่อศึกษาวิธีการสอนของพระพุทธเจ้า (๒) เพื่อศึกษาวิธีการสอนของพระพุทธเจ้าเชิงภาษาภาพพจน์ (๓) เพื่อศึกษาคุณค่าคำสอนของพระพุทธเจ้า การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงเอกสาร ข้อมูลที่ใช้ในการวิจัยในครั้งนี้ คือ พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬา เล่มที่ ๙ – ๑๑ ผลการวิจัยพบว่า วิธีการเผยแผ่หลักธรรมของพระพุทธเจ้า ในครั้งพุทธกาล ทรงใช้วิธีการสอนแบบประยุกต์เข้ากับสภาพแวดล้อม ที่แตกต่างกัน ได้แก่ (๑) พุทธวิธีในการสอนแบบตอบปัญหา (๒) พุทธวิธีในการสอนแบบบรรยายธรรม (๓) พุทธวิธีในการสอนแบบสนทนา พุทธวิธีในการสอนเชิงภาษาภาพพจน์ ลำดับแรกที่พบได้แก่ (๑) อุปมา และ สมพจนัย นอกจากนี้ยังพบว่า คุณค่าที่ได้รับในคำสอนของพระพุทธเจ้า แบ่งเป็นประเภท ต่าง ๆ ได้ดังนี้ (๑) ด้านบุคคล, (๒) ด้านสังคม, (๓) ด้านการศึกษา, (๔) ด้านการสอน, (๕) ด้านระบบจักรวาลและ (๖) ด้านประวัติพุทธศาสนา
- Publicationกัลยาณมิตรในพระพุทธศาสนากับปรัชญาตะวันตก : บูรณาการเพื่อความสมานฉันท์ในสังคมไทยพระมหาไพรัชน์ ธมฺมทีโป; พระมหาดวงเด่น ฐิตญาโณ; ภัทรพร สิริกาญจน; จี.ที.เมอร์ริทส์ ควี; Phramaha Pairat Dhammadipo; Phramaha Duangden Thitañāno; Pataraporn Sirikanchana (2017)การวิจัยนี้เป็นการศึกษาเชิงบูรณาการระหว่างการวิจัยเชิงเอกสาร (Documentary Research) ซึ่งได้วิเคราะห์และสังเคราะห์แนวคิดเรื่องกัลยาณมิตรในพระพุทธศาสนากับมิตรภาพในปรัชญาของเพลโต อาริสโตเติล และอิมมานูเอล คานต์ กับการสัมภาษณ์เชิงลึกภาคสนามกับกลุ่มตัวอย่างในประเด็นเรื่องบทบาทของกัลยาณมิตรและมิตรภาพในเสริมสร้างความสมานฉันท์ระดัชุมชนที่หมู่บ้านนาโคก ตำบลศรีสองรัก อำเภอเมือง จังหวัดเลย และในการสร้างความสมานฉันท์ระดับชาติของสถาบันพระปกเกล้า จากการศึกษาพบว่ากัลยาณมิตรและมิตรภาพเป็นปัจจัยสำคัญจำเป็นในการสร้างความสมานฉันท์ และการอยู่ร่วมกันอย่างสันติในระดับชุมชนและระดับชาติ โดยนัยนี้ ผู้วิจัยได้เสนอแนวทางในการสร้างความสมานฉันท์ด้วยหลักกัลยาณมิตรโดยเน้นคุณธรรมประการหนึ่งคือการให้อภัยต่อกัน ซึ่งเป็นคุณธรรมที่สำคัญของกัลยาณมิตร เป็นการให้โอกาสผู้สำนึกผิดได้พัฒนาตนไปสู่ความดีงาม เป็นการสร้างบารมีขั้นสูงที่เรียกว่ามหาทาน เพราะเป็นการละปาณาติบาตหรือการให้ความไม่มีภัย ไม่เบียดเบียนชีวิตสัตว์อื่น เป็นมหากุศลนำสุขมาให้ ซึ่งสอดคล้องกับแนวความคิดเรื่องมิตรภาพในปรัชญาตะวันตก อันนำไปสู่การให้อภัยด้วยเหตุผล และส่งผลให้เกิดความสมานฉันท์ในสังคมอย่างยั่งยืน
- Publicationการแก้ไขปัญหาความขัดแย้งทางสังคมด้วยหลักสันติวิธีตามแนวพุทธปรัชญาเถรวาทพระอธิการบุญเลิศ ฐานวโร (เสนปอภาร) (2014)
- Publicationการแก้ไขปัญหาภาวะโลกร้อนด้วยหลักพุทธปรัชญาเถรวาทแม่ชีราตรี สมพินิจ; MAECHEE RATREE SOMPINIJ (2014)The objectives of the dissertation entitled "Solving the Global Warming with Principles in Theravāda Buddhist Philosoply" were as follows: 1) to study the causes and solutions to global warming, 2) to study Buddhist philosophy principles appropriate to the problem of global warming, 3.) to integrate the solution of global warming by Theravāda Buddhist philosophy, and 4) to provide guidance and to create new knowledge about the integration of the global warming issue with Theravāda Buddhist philosophy. This dissertation is an integrated research using documentary research methodology by studying and analyzing the data collected from the Tipitaka scriptures, texts and documents involved and by mixing with an in-depth interview with four experts in Buddhist philosophy and environment. The data obtained from both processes were presented in a descriptive analysis method. The results of the study showed that:- 1. Causes and troubleshooting
- Publicationการแก้ไขปัญหาอคติในสังคมไทยด้วยพุทธบูรณาการวิมุตาพร บริบูรณ์ลาภผลิน; สุวิญ รักสัตย์; Vimutapon Boriboonlarppalin; Suvin Ruksat (2019)การวิจัยนี้ เป็นการวิจัยวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1)เพื่อศึกษาอคติและการแก้ไขปัญหาอคติในสังคมไทย 2) เพื่อศึกษาหลักธรรมในพระพุทธศาสนาที่แก้ไขปัญหาอคติ 3)เพื่อบูรณาการการแก้ไขปัญหาอคติในสังคมไทยด้วยหลักธรรมในพระพุทธศาสนา 4)เพื่อนำเสนอแนวทางและการสร้างองค์ความรู้ใหม่เกี่ยวกับ “รูปแบบการแก้ไขปัญหาอคติในสังคมไทยด้วยพุทธบูรณาการ” โดยศึกษาค้นคว้าจากเอกสารปฐมภูมิจากพระไตรปิฎก และสัมภาษณ์เชิงลึกผู้ให้ข้อมูลสำคัญ จำนวน 10 รูป/คน ผลการวิจัยพบว่า อคติคือทัศนคติที่เป็นผลมาจากความรู้ ความเชื่อ ความรู้สึก ความคิดเห็นที่นำไปสู่การกระทำในเชิงการยอมรับ หรือไม่ยอมรับ จนเกิดการปฏิบัติต่อบุคคลนั้น ด้วยลักษณะของอคติความลำเอียงที่มีอิทธิพลต่อจิตโดยรวมที่เกี่ยวข้องกับความชอบและไม่ชอบ ซึ่งในทางพระพุทธศาสนาจัดอคติไว้เป็น 4 ประการคือ 1) ความลำเอียงเพราะรัก 2) ความลำเอียงเพราะไม่ชอบ 3) ลำเอียงเพราะความหลง 4) ลำเอียงเพราะความกลัว เมื่ออคติเกิดขึ้นในจิตมนุษย์แล้ว การปฏิบัติหน้าที่หรือปฏิบัติต่อบุคคลหนึ่งบุคคลใดย่อมมีความไม่เป็นธรรม การแก้ไขปัญหาอคติในสังคมไทย ได้แก่ 1.กฎหมาย 2.ขัดเกลาทางสังคม หลักพุทธธรรมที่นำมาเป็นแนวทางการแก้ไขปัญหาอคติ คือ พรหมวิหาร 4, ขันติธรรม, อภัยทาน, โยนิโสมนสิการ การบูรณาการการแก้ไขปัญหาอคติในสังคมไทยด้วยหลักธรรมในพระพุทธศาสนา สามารถกระทำได้ร่วมกับหลักทางจิตวิทยา โดยต้องเริ่มต้นที่ตนเองก่อน เพื่อไม่ให้จิตเกิดความลำเอียงที่ทำให้ปฏิบัติผิดไปจากหลักการ องค์ความรู้ที่ได้จากการสังเคราะห์เนื้อหาจึงอยู่บนหลักที่ว่า “รักอย่างเข้าใจ สร้างมิตรไมตรี มีความรู้จริง ไม่ทิ้งเหตุและผล” โดยสรุปเป็นรูปแบบองค์ความรู้เรียกว่า “GLHDF MODEL” ซึ่งเกิดจากความเข้าใจที่ต้องปฏิบัติต่อแรงโน้มเอียงนั้นให้ถูกต้องเพื่อไม่ให้เกิดเป็นปัญหาสังคมต่อไป